Picasso w Maladze
Zwiedzanie Malagi śladami życia i twórczości Picassa.
Picasso, artysta, geniusz, legenda za życia. Bez wątpienia jeden z największych artystów w Hiszpanii, centralna postać w sztuce XX wieku, ale także celebryta. W jego 91-letnim życiu trzy miasta odegrały ważną rolę. Malaga, w której przyszedł na świat, Barcelona, w której narodził się jako artysta i Paryż, w którym spełnił się jako artysta.
Pablo Ruiz Picasso urodził się 25 października 1881 roku w Maladze. I mieszkał w niej do 10 roku życia, gdy ojciec otrzymał stanowisko wykładowcy w Szkole Sztuk Pięknych w La Coruña. Tam, w wieku 13 lat Picasso miał pierwszą autorską wystawę. W 1895 roku rodzina Picasso przeprowadziła się do Barcelony, gdzie w Szkole Sztuk Pięknych ojciec został mianowany profesorem i gdzie w wieku zaledwie 14 lat Pablo Picasso rozpoczął studia. Po dwóch latach opuścił Barcelonę na rzecz studiowania na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Madrycie. Mając 17 lat powrócił do Barcelony i od tego czasu dzielił życie także między Paryżem. Wrócił do Malagi latem 1895 roku malując pejzaże i walki byków, na które ojciec często zabierał Picassa jako dziecko i których był fascynatem od najmłodszych lat życia. Ostatnią podróż do rodzinnego miasta odbył w styczniu 1901 roku. Wraz z rozpoczęciem hiszpańskiej wojny domowej w 1936 roku i dyktatury generała Franco, Picasso zdecydował się na pożegnanie z Hiszpanią. Zmarł we Francji 8 kwietnia w 1973 roku dożywając sędziwych 91 lat.
Planując trasę śladami Picassa w Maladze, należy wziąć pod uwagę kilka miejsc:
Lotnisko Pablo Ruiz Picasso w Maladze to lotnisko międzynarodowe na Costa del Sol z nadanym imieniem artysty
Casa Natal, dom urodzenia Picassa, w którym mieszkał do 10 roku życia i tworzył pierwsze prace, aktualnie jest siedzibą fundacji i muzeum
Pomnik Picassa na Plaza de la Merced, miejscu zabaw w dzieciństwie
Iglesia de Santiago, gotycki kościół w którym Picasso został ochrzczony, także jego dwie siostry a dziadkowie i rodzice brali ślub
Escuela de Bellas Artes de San Telmo, Szkoła Sztuk Pięknych w której ojciec Picassa uczył rysunku i która ukierunkowała jego studia
Antiguo Museo Municilpal, dawne archiwum i muzeum miejskie w którym ojciec był kustoszem a sam Picasso częstym gościem na jego warsztatach
Colegio San Rafael, nieistniejąca dziś szkoła podstawowa do której uczęszczał młody Picasso
Instituto Vicente Espinel na Calle Gaona, gdzie 10-letni Picasso miał egzamin do Instytutu La Coruña, przypomina o tym na dziedzińcu jedna z tablic
El Perchel, dzielnica Malagi słynąca niegdyś z suszenia ryb, gdzie pracowała babka Picassa i którą wspominał Cervantes w Don Kichot
Plaza de Toros de la Malagueta, arena walk byków gdzie bywał jako chłopiec z ojcem, częsty motyw w jego malarstwie
Jardines de Picasso, aktualnie ogród miejski, dawniej fabryka włókiennicza La Aurora
Museo Picasso de Malaga, muzeum poświęcone wszystkim etapom twórczości Picassa, stworzone w oparciu o darowiznę rodzinny.
Casa Natal de Picasso na Plaza de la Merced 15 w Maladze to dom, w którym 25 października 1881 roku na świat przeszedł Pablo Ruiz Picasso, pierwsze z trzech dzieci Jose Ruiz Blasco i Maria Picasso Lopez. Rodzina Picasso mieszkała tu do października 1891 roku, przeprowadzki na północ Hiszpanii do galicyjskiej miejscowości La Coruña.
W zabytkowym trzypiętrowym budynku od 1988 roku mieści się Museo, Bibioteca oraz Fundacion promujące najważniejszą postać Malagi XX wieku oraz działające na rzecz pozyskiwania funduszy na poszerzanie zbiorów dzieł Pabla Picasso. Na pierwszym piętrze znajdują się dokumenty, fotografie i przedmioty osobistego użytku rodziny Ruiz Picasso o wielkim ładunku emocjonalnym. Między innymi szaty i akt chrztu z 10 listopada 1881 roku oraz pierwsze świadectwo szkolne młodego artysty z 25 czerwca 1891 roku. Drugie piętro poświęcone jest jego pracy. Znajdują się tu unikatowe eksponaty reprezentujące cały artystyczny przekrój życia Picassa, od dziecięcych rysunków po prace wykonane pod koniec życia. Do ciekawych eksponatów należy zestaw rysunków Sueño y mentira de Franco, uważane za pierwsze dzieło o politycznym podłożu jako protest przeciwko hiszpańskiej wojnie domowej i polityce generała Franco oraz szkicownik, w którym Picasso przygotowywał się do pracy nad płótnem Las señoritas de Avignon należącego do najbardziej rozpoznawalnych dzieł artysty. Kolekcja litografii z lat 1930 do 1964 liczy 238 prac i uważana jest drugą najważniejszą na świecie po prywatnej kolekcji niemieckiej Jana Lohna. Ponadto 34 sztuk ceramiki oraz zdjęcia wykonane przez fotografa Juana Gyenes w ostatnich latach życia Picassa.
Muzeum i dom urodzenia Picassa zwiedzać można od poniedziałku do niedzieli od 9:30 do 20:00. Bilet kosztuje 3 euro. Wstęp bezpłatny jest w każdą niedzielę po 16:00.
Iglesia de Santiago Apostol na Calle Granada 78 w Maladze to najstarsza świątynia chrześcijańska w mieście. Zbudowana w 1490 roku na fundamentach świątyni muzułmańskiej, której pozostałości to fasada, wieża z dzwonem, skarbiec i charakterystyczne centralne drzwi. Jest cennym zabytkiem o znaczeniu kulturalnym, łączącym gotyk i styl mudejar oraz symbolem upadku islamu i początku chrystianizacji Malagi. Piękno gotyckiej
bazyliki dopełniają cenne dzieła hiszpańskich artystów: rzeźby Perdo de Mena, obrazy Alonso Cano i Juana Niño de Guevara. W kościele 10 listopada 1881 roku chrzest otrzymał Pablo Ruiz Picasso, gdzie zobaczyć można jego akt urodzenia oraz chrzcielnicę z tego okresu.
Kościół Santiago Apostoła otwarty jest dla zwiedzających codziennie od 8:00 do 13:00 i 18:00 do 21:00. Msze odbywają się w godzinach 9:00 i 19:00.
Dawna Escuela de Bellas Artes de San Telmo w Maladze to uczelnia, w której ojciec Picassa był malarzem i profesorem rysunku. Mimo, że młody wówczas Picasso nie pobierał w niej nauki, to Akademia Sztuk Pięknych mieszcząca się od 1850 do 1926 roku na Plaza de Constitucion 3 była pierwszym jego kontaktem z klasycznymi studiami. Wpływy tej szkoły i środowiska artystycznego z którym miał styczność na co dzień towarzysząc ojcu, były zawsze obecne w jego ewolucji jako artysty. Dziś Escuela de Arte San Telmo ma siedzibę na Calle Ejido 3 natomiast pod jej dawnym adresem od 1999 roku znajduje się Ateneo de Malaga. Piękna barokowa kamienica zbudowana około 1590 roku przez Jezuitów, przeznaczona była na klasztor do XVIII wieku, w XIX wieku była tu Szkoła Morska oraz siedzibę miało Prowincjonalne Muzeum Sztuk Pięknych, dziś Museo de Malaga na Plaza de la Aduana.
Dawną Escuela de Bellas Artes de San Telmo można zwiedzać bezpłatnie od poniedziałku do piątku od 18:00 do 21:30.
Antiguo Museo Municilpal na Calle San Agustin w Maladze to dawna siedziba miejskiego muzeum w którym ojciec Pabla Picassa był kuratorem i gdzie prowadził warsztaty. Tu Picasso pobierał nauki z malarstwa i nabierał dyscypliny. Aktualnie znajduje się tu klasztor i kościół katolicki San Agustin, choć w 2021 roku XVI wieczny budynek ma ponownie służyć miastu jako biblioteka prowincjonalna. Położony jest w historycznym centrum Malagi, tuż obok Palacio de Buenavista, w którym znajduje się Museo de Picasso. O tym etapie życia Picasso często mówił z sentymentem.
Iglesia de San Agustin otwarta jest dla zwiedzających od poniedziałku do soboty od 17:30 do 19:30 od października do maja i od czerwca do września od 18:00 do 20:30. Msze święte odbywają się w niedziele o 12:00.
By poznać życie małego Picassa w Maladze należy odwiedzić adres pod którym znajdowała się szkoła podstawowa do której uczęszczał. Colegio San Rafael mieściło się się na Calle Comedias 18 i było świecką oraz nowoczesną placówką edukacyjną, do której Picasso niechętnie chodził. Uciekał się do dziecinnych sztuczek by być odbieranym przez ojca z zajęć i móc uczestniczyć w jego warsztatach na Akademii Sztuk Pięknych San Telmo. Nieistniejąca dziś szkoła mieściła się w kamiennicy z centralnym i przestronnym dziedzińcem w dzielnicy rzemieślniczej, którą młody Picasso przemierzał każdego dnia.
Plaza de Toros de la Malagueta w Maladze to arena walk byków w stylu neomudejar, której inauguracja odbyła się w 1786 roku i która gościła wielu znakomitych torreadorów. Picasso w dzieciństwie często zabierany był przez ojca na korridy i szybko pokochał tę sztukę. Swoją fascynację walkami byków przelał nie raz na płótno, a jego pierwszym był namalowany w wieku zaledwie 8 lat El pequeño picador. Odbywa się tu na Wielkanoc Corrida Picassiana ku czci artysty z Malagi.
W samym sercu Malagi, wzdłuż głównej arterii miasta na Avenida de Andalucia 15 znajduje się Jardines de Picasso. To jeden z wielu miejskich parków, którego inauguracja przypadła na stulecie urodzin Pabla Ruiz Picassa, w 1981 roku. Wcześniej nieruchomość należała do burżuazyjnej rodziny Larios, później była tu fabryka włókiennicza La Aurora. W ogrodzie znajdują się najstarsze i największa drzewa fikusa w Europie. Wśród egzotycznej flory, w cieniu drzew znajduje się olbrzymia rzeźba Miguela Ortiza Berrocala poświęcona Picassowi o nazwie Siéxtasis. Charakterystyczny kształt pomnika El arbol de la amistad przypominający kaktusa to dar przyjaźni amerykańskiego miasta Mobile dla Malagi przekazany 1978 roku. Na 160 arach jest mała fontanna, ławeczki i plac zabaw dla dzieci.
Museo Picasso de Malaga znajduje się w centrum historycznym Malagi, w Palacio de Buenavista wzniesionym w XVI wieku przez Diego Cazalla na ruinach pałacu Nasrydów. Wyróżnia się odrestaurowaną architekturą mudejar, pięknym krużgankiem z renesansowymi arkadami. Przestrzeń muzealna jest urzeczywistnieniem pragnienia Picassa, by jego rodzinne miasto było gospodarzem niektórych jego dzieł. Uruchomienie muzeum nastąpiło 27 października 2003 roku z inicjatywy spadkobierców. Mieści aktualnie 285 prac należących do stałej ekspozycji. Udostępnione w większości przez Christine i Bernard Ruiz-Picasso, synową i wnuka artysty, których darowizny stanowią trzon muzeum i które opisują jego karierę od pierwszych dziecięcych rysunków, także niektóre dzieła ceramiczne. Muzeum Picassa w Maladze zawiera obrazy, grafikę, rzeźby i ceramikę uporządkowane chronologicznie w 11 salach, które powstały w latach 1892-1972.
W twórczości Picassa wyróżnia się trzy charakterystyczne okresy: błękitny z lat 1901-1904, różowy od 1904 do 1907, czarny trwający do 1909 roku nazywanego też prekubizmem. Był twórcą kubizmu, nurtu który zapoczątkował awangardę. Malował pejzaże, martwą naturę, portrety, akty, odwoływał się do nastrojów politycznych, społecznych nierówności, miłosnych przeżyć, także fascynacji korridą, cyrkiem i sztuką afrykańską. W muzeum w Maladze zobaczyć można jego obrazy: Acróbata, Mujer con los brazos levantados, Madre y niño, Jaqueline sentada, Bañista.
Muzeum Picassa w Maladze otwarte jest 7 dni w tygodniu od 10:00 do 18:00 od listopada do lutego, do 19:00 od września do października i od marca do czerwca oraz do 20:00 w lipcu i sierpniu. Bilet kosztuje 8 euro, można kupić w kasie na miejscu lub online. Bezpłatny wstęp mają niepełnosprawni, dzieci do 13 roku życia oraz każdy w niedziele na dwie godziny przed zamknięciem.
Twórczość Pablo Ruiz Picasso można określić mianem wszechstronnej, używał wielu stylów, materiałów i technik. Szacuje się, że był autorem około 13 i pół tysiąca obrazów i portretów, 100 tysięcy rysunków i rycin, 34 tysięcy ilustracji do książek oraz 300 rzeźb i ceramik.
Picasso jest też światowym pionierem w zakresie liczby muzeów z jego imieniem. Cztery muzea w Hiszpanii, trzy we Francji i jedno w Niemczech noszą to znane hiszpańskie nazwisko. Jego obrazy, rzeźby, szkice, rysunki ze wszystkich okresów twórczości znaleźć można od Nowego Jorku po Sankt Petersburg. W Muzeum Narodowym w Warszawie, które Picasso odwiedził podczas jedynej wizyty w Polsce w 1948 roku, znajduje się 46 jego prac w tym grafika i rysunek oraz 20 talerzy z okresu gdy artysta dopiero zaczął bawić się ceramiką.